Κατά το εδ. β’ της παρ. 1 του άρ. 1400 ΑΚ δημιουργείται μαχητό τεκμήριο ότι η συμβολή στην επαύξηση της περιουσίας του/της άλλου/ης συζύγου ανέρχεται στο 1/3. Τούτο σημαίνει ότι μπορώ να διεκδικήσω το ποσοστό αυτό, εκτός αν αποδειχθεί ότι η συμβολή μου είναι μικρότερη ή μεγαλύτερη. Ο ισχυρισμός αυτός του εναγόμενου-υπόχρεου συζύγου, συνιστά ως προς την απόκρουση του τεκμηρίου, ένσταση (ΑΠ 460/2009, ΑΠ 486/2009) και ως εκ τούτου φέρει ο ίδιος το βάρος της απόδειξης.

Πρέπει όμως να σημειωθεί ότι ως αύξηση νοείται όχι μία συγκεκριμένη κτήση, αλλά η διαφορά που προκύπτει στην περιουσιακή κατάσταση του υπόχρεου σε δύο διαφορετικά χρονικά σημεία, ήτοι κατά την τέλεση του γάμου και κατά το χρόνο που γεννιέται η αξίωση για την συμμετοχή στα αποκτήματα. Από τη σύγκριση της αξίας αυτών, αναγόμενα σε τιμές του χρόνου ασκήσεως της αγωγής, θα κριθεί αν υπάρχει περιουσιακή αύξηση υπέρ του ενός συζύγου που να δικαιολογεί την αξίωση του άλλου για συμμετοχή στα αποκτήματα. Συνεπώς, για τον προσδιορισμό του στοιχείου της αυξήσεως λαμβάνεται υπόψη το σύνολο της περιουσιακής κατάστασης, ώστε από το χρονικό σημείο του γάμου να προκύπτει αύξηση. Περαιτέρω, η αύξηση αυτή υπολογίζεται μόνο κατά το μέρος που αυτή υπερβαίνει το επιβαλλόμενο μέτρο από την υποχρέωση συμβολής στις οικογενειακές ανάγκες, με βάση τις δυνάμεις του υποχρέου (άρθρο 1389, 1390 ΑΚ). Έτσι, οι χρηματικές παροχές και οι υπηρεσίες του, μόνο κατά το μέρος που υπερβαίνουν το ποσό της οφειλόμενης συνεισφοράς του, συνιστούν συμβολή στην περιουσιακή επαύξηση του άλλου συζύγου και παρέχουν δικαίωμα αποδόσεως και όχι στο σύνολο τους.

Η διάταξη του 1400 ΑΚ ως αναγκαστικού δικαίου διάταξη, υπερισχύει κάθε αντίθετης συμφωνίας που προβλέπει ολική ή μερική μελλοντική παραίτηση. Αντιθέτως, είναι καθ’ όλα επιτρεπτή τέτοια συμφωνία, εφόσον συντελείται μετά τη γέννηση της απαίτησης.

Ως προς την έγερση της αξίωσης επί των αποκτημάτων, ελέγχεται καταρχάς η πλήρωση ορισμένων τυπικών προϋποθέσεων. Ειδικότερα, δεν υπάρχει δυνατότητα προβολής της αξίωσης μέχρις ότου η απόφαση περί λύσης ή ακύρωσης του γάμου καταστεί αμετάκλητη ή επέλθει 3ετής διάσταση. Περαιτέρω, η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα παραγράφεται δύο χρόνια μετά τη λύση ή την ακύρωση του γάμου, ο χρόνος έναρξης των οποίων αρχίζει από την επομένη ημέρα, αφότου κατέστη αμετάκλητη η απόφαση που λύνει ή ακυρώνει το γάμο. Όσον αφορά την περίπτωση της παραγραφής στην 3ετή διάσταση, κατά την κρατούσα άποψη, θα αρχίσει 2ετής παραγραφή της αξίωσης από τη γέννησή της και εφόσον είναι δυνατή η δικαστική της επιδίωξη (ΑΚ 251), δηλαδή από τη συμπλήρωση της 3ετίας, με την επιφύλαξη όμως της ΑΚ 256 αρ. 1, οπότε και πάλι δεν υπολογίζεται ως χρόνος παραγραφής ο χρόνος έως τη λύση ή την ακύρωση του γάμου, που τυχόν θα ακολουθήσουν. Υποστηρίζεται ωστόσο και η θέση ότι η παραγραφή της αξίωσης αρχίζει από τη συμπλήρωση της 3ετίας, δηλαδή από τη γέννηση της απαίτησης.