Αύγουστος 2023 – Απόφαση Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών περί Ακύρωσης Διαταγής Πληρωμής ποσού 812.000 ευρώ λόγω Αναφοράς Εσφαλμένης Αιτίας
Δημοσιεύτηκε η υπ’ αριθμ. 2770/2023 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, η οποία δέχθηκε την ασκηθείσα ανακοπή και πρόσθετους λόγους αυτής και ακύρωσε Διαταγή Πληρωμής που είχε εκδοθεί για ποσό 812.000 περίπου ευρώ.
Η απόφαση δέχθηκε ότι η αναφερόμενη στην Διαταγή Πληρωμής Αιτία Πληρωμής, ήτοι ο γενεσιουργός λόγος της απαίτησης, ήταν εσφαλμένη. Το σφάλμα αυτό συνίστατο στην προσπάθεια της Τράπεζας να εκδώσει Διαταγή Πληρωμής εξ αιτίας αλληλοχρέου λογαριασμού, ενώ στην πραγματικότητα το χρηματοδοτικό προϊόν ήταν στεγαστικό δάνειο.
Τις προηγούμενες δεκαετίες αποτέλεσε πάγια τακτική συγκεκριμένων Τραπεζών η χορήγηση στεγαστικών δανείων ως εξής: πρώτα υπογραφόταν σύμβαση με την οποία ανοιγόταν πίστωση με τη μορφή αλληλόχρεου λογαριασμού μεταξύ Τράπεζας Πιστούχου (και ενδεχομένως εγγυητών) και στη συνέχεια, με πρόσθετες πράξεις χορηγείτο το κεφάλαιο, στο πλαίσιο όμως της χρηματοδότησης του αλληλόχρεου λογαριασμού. Σημειώνεται ότι χαρακτηριστικό γνώρισμα του αλληλόχρεου λογαριασμού είναι η δυνατότητα των μερών να πραγματοποιούν αμφότερα χρεοπιστώσεις ενώ από το περιοδικό κλείσιμο του λογαριασμού προκύπτει το υπόλοιπο΄ του, δηλαδή η οφειλή. Αντιθέτως δια του (τοκο)χρεωλυτικού δανείου χορηγείται εξαρχής κεφάλαιο το οποίο συνοδεύεται από σαφές πλάνο αποπληρωμής (δοσολόγιο) και, συνεπώς, συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης. Οι Τράπεζες επέλεγαν αυτό το ιδιόμορφο (και παράνομο) όχημα χρηματοδότησης προκειμένου να προσποριστούν οφέλη τα οποία συνίσταντο σε μεγαλύτερες χρεώσεις τόκων που είναι δυνατό να λαμβάνουν χώρα σε αλληλόχρεους λογαριασμούς. Σήμερα, οι ίδιες Τράπεζες ή οι ειδικοί διάδοχοί τους, επιδιώκουν την αναγκαστική είσπραξη των εκτοκισμένων υπέρογκα και ανατοκισμένων αυτών δανείων μέσω της έκδοσης Διαταγών Πληρωμής, στις οποίες όμως σημειώνεται παρανόμως ως αιτία έκδοσής τους, ως γενεσιουργός λόγος της απαίτησής που ενσωματώνουν, η αρχική σύμβαση “πλαίσιο” του αλληλόχρεου λογαριασμού.
Η εκδοθείσα απόφαση, αφού δέχτηκε ότι: “Δεν μπορεί να λειτουργήσει τέτοιος αλληλόχρεος λογαριασμός, όταν η συνδέουσα τα μέρη έννομη σχέση δεν είναι τραπεζικό άνοιγμα πίστωσης, αλλά κοινός δανεισμός, όταν δηλαδή η μεν δανείστρια τράπεζα καταβάλλει το ποσό του δανείου στον οφειλέτη εφάπαξ ή τμηματικά ο δε δανειζόμενος αναλαμβάνει την υποχρέωση να το επιστρέφει εφάπαξ ή τμηματικά όπως στην περίπτωση τοκοχρεωλυτικού δανείου, που ο ίδιος αναλαμβάνει την υποχρέωση να αποδώσει σε τακτές προσυμφωνημένες τοκοχρεολυτικές δόσεις (…) Όταν συνεπώς δεν είναι δυνατό οι μεταξύ των μερών κύριες συμβάσεις και δοσοληψίες να εξυπηρετηθούν μέσω αλληλόχρεου λογαριασμού, τότε η τήρησή του δεν είναι επιτρεπτή (…)” και αφού εξέτασε τους όρους των επίδικων συμβάσεων, κατέληξε ότι: “(…) Από όλα τα προαναφερόμενα αποδεικνύεται ότι η αρχική σύμβαση ανοίγματος πίστωσης με ανοικτό λογαριασμό τροποποιήθηκε και μετατράπηκε αυθημερόν σε δύο αυτοτελείς συμβάσεις τοκοχρεωλυτικού δανείου, οι οποίες, όμως (…) δεν μπορούσαν να διέπονται από τις διατάξεις της αρχικής σύμβασης πίστωσης, αφού (…) έγινε εκταμίευση όλου του δανείσματος, συνομολογήθηκε η με δόσεις εξόφλησή του εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος, υπολογίζονταν οι δόσεις τοκοχρεωλυτικά, ορίστηκε για την περίπτωση που ο πιστούχος καταστεί υπερήμερος ως προς την καταβολή οφειλής του από το επιμέρους δάνειο για συνολικό χρονικό διάστημα τουλάχιστον 60 ημερών το δικαίωμα της τράπεζας να καταγγείλει τη σύμβαση, συνομολογήθηκε η αυτοτέλεια κάθε μιας δόσης (…) και ως εκ τούτου δεν ήταν σύννομη πλέον η λειτουργία αλληλόχρεου λογαριασμού μεταξύ των συμβαλλόμενων μερών (…) Συνακόλουθα πρέπει να γίνει δεκτός ως ουσία βάσιμος ο λόγος ανακοπής καθώς ούτε στην αίτηση ούτε και στην προσβαλλόμενη διαταγή πληρωμής υφίσταται συγκεκριμένη και διακριτή αιτία πληρωμής, η δε ευδοκίμηση του εν λόγω λόγου οδηγεί στην εν όλω ακύρωση της προσβαλλόμενης διαταγής πληρωμής (…)”.
Έτσι, επετεύχθη η οριστική προστασία του οφειλέτη από τις επιθετικές ενέργειες της Τράπεζας.